Inspiratie en ambitie: basis voor succes

admin Geen categorie 0 Comment

Eind april was ik te gast en spreker bij de Koplopersbijeenkomst over duurzaamheid op Paleis ’t Loo. Een illuster gezelschap met veel ondernemers en zeer gloedvolle bijdragen van jonge en oude én mannelijke en vrouwelijke sprekers. Jan Terlouw verbond op grandioze wijze al deze energie rond het thema duurzaamheid. Ik heb in mijn bijdrage gesproken over energie: wat houdt de motor draaiende, wat houdt een mens gaande? Wat maakt dat sommige mensen opstaan en weer doorgaan, ook al vallen ze steeds of lopen ze tegen de muren op?

Ik heb het daarbij gehad over inspiratie. Volgens het woordenboek is de letterlijke vertaling: bezieling. Of nog mooier: ‘toestand dat je creatief nadenkt en weet hoe je iets goed moet doen’. Ik vind die laatste de mooiste definitie die er te vinden is. Het gaat om een toestand waarin je verkeert. Het gaat om creativiteit. Maar ook om iets goed te willen doen. Als het over duurzaamheid gaat, is iets goed doen niet genoeg. Het gaat om het toevoegen van één simpele letter: iets goeds doen. En daarmee gaat duurzame ontwikkeling over moraliteit, over keuzes maken, over waardecreatie in plaats van vernietiging. Voor de toekomst. Voor de kwaliteit van de leefomgeving. Voor anderen dan jezelf. Deze bezieling geeft drive, energie. Ik denk dat vrijwel alle mensen graag iets goeds doen. Graag het gevoel hebben dat hun leven zin heeft. Dat ze niet voor niets en niet alleen voor henzelf hebben geleefd. Dit verlangen is een perpetuum mobile. Dit verlangen creëert energie die niet op gaat. Zo is het bij mij in ieder geval. Dat wil niet zeggen dat het vinden van het antwoord op de vraag ‘wat het goede is’ eenvoudig is. Het goede staat niet op het etiket van alles wat je koopt, het goede ligt niet voor het oprapen als je keuzes maakt in het leven rond studie, partner, werk, vakanties, vrijetijdsbesteding. Maar de zoektocht naar het goede, het stellen van de vraag geeft energie.

Naast inspiratie heb ik het gehad over ambitie. Ambitie wordt vaak vertaald als ‘eerzucht’. Om die reden heb ik nooit ambitieus willen zijn. Maar onlangs las ik een andere vertaling: ‘wil continue het beste uit zichzelf halen’. Die laatste definitie spreekt me wel enorm aan. Met de talenten die we als mensen hebben zouden we toch het beste uit onszelf moeten halen. En als je inspiratie en ambitie combineert krijg je ‘de wil om continue het beste uit zichzelf te halen om het goede te doen’. Is dat niet prachtig?

Ik vind dat ook de essentie van leiderschap: een omgeving en omstandigheden creëren waarin mensen het beste uit zichzelf kunnen en willen halen. Een omgeving creëren waarin discussie en reflectie op morele vragen aan de orde van de dag is. Waarin we met elkaar bouwen aan een betere wereld. Omdat onze kinderen en kleinkinderen daar recht op hebben. Omdat we daarmee tot vervulling van onze eigen betekenis komen. Omdat we dan ‘tot ons recht’ komen.

Lessen van Mandela

admin Geen categorie 2 Comments

Vorig jaar ging ik als vers aangetreden CEO rond om mezelf ‘voor te stellen’ aan de medewerkers van Tauw. In plaats van sheets met cijfers en strategie besloot ik mijn vier inspiratiebronnen voor leiderschap met hen te delen. Nelson Mandela was – en is – een van hen. Ik citeer uit de rede die hij hield toen hij President van Zuid-Afrika werd:

Onze diepste angst is niet dat wij onvolmaakt zouden zijn, Onze diepste angst betreft juist onze niet te meten kracht. Niet de duisternis, maar het licht in ons is wat we het meeste vrezen.
Wij vragen onszelf af: Wie ben ik om mezelf briljant, schitterend, geweldig te achten? Maar wie ben jij om dat niet te zijn? Je bent een kind van God! Je onbelangrijk voordoen bewijst de wereld geen dienst. Er is niets verlicht aan je klein te maken opdat andere mensen zich bij jou niet onzeker zullen voelen.
Wij zijn bestemd om te stralen zoals kinderen dat doen. Wij zijn geboren om de glorie Gods die in ons is te openbaren. De glorie is niet slechts in enkelen, maar in ieder mens aanwezig.
En als wij ons licht laten stralen geven we onbewust andere mensen toestemming hetzelfde te doen. Als wij van onze eigen angst bevrijd zijn bevrijdt onze aanwezigheid vanzelf anderen.

Dit sprak me enorm aan. Was ik immers zelf niet zoals zovelen opgevoed met ‘doe maar normaal’, ‘wees bescheiden’ en was ik niet mijn hele leven onzeker geweest over mezelf en wat anderen wel niet van me vonden? Het duurde nog een tijd voordat ik het langzaam aandurfde om trots te zijn, te stralen, mezelf niet langer klein te maken.
Ik ging boeken lezen over Mandela’s leven en zijn lessen over leiderschap. Ik werd vooral geraakt door zijn opvattingen over zelfbeheersing. Hij was er ten diepste van overtuigd dat je als leider nooit onbeheerst je negatieve gevoelens moet laten gaan. Boosheid, irritatie of afkeuring zijn negatieve gevoelens over de ander of wat de ander doet, maar meestal zegt het ook veel over jezelf. Als baas moet je je er altijd bewust van zijn dat het uiten van deze gevoelens vaak meer schade, pijn en verdriet veroorzaken dan de kwestie rechtvaardigt.
Dat betekent niet dat je je eigen gevoelens moet verstoppen of ontkennen, maar dat je ze nooit zo maar over de ander uit moet storten. Het gaat erom dat je een manier vindt om het gevoel zo te delen dat ruimte en respect voor de ander intact blijven.

Toen ik vertrok uit de Rijksdienst heb ik persoonlijk meegemaakt wat het betekent om ‘trending topic’ op Telegraaf.nl te zijn. Ik las de meest verschrikkelijke aantijgingen over mijzelf van mensen die ik nooit ontmoet had. Ik ben voor rotte vis en erger uitgemaakt, door mensen die het kennelijk de normaalste zaak van de wereld vinden om over anderen te oordelen en respectloos te zijn. Dus geloof me, ik weet wat het is om de toorn van een ander te voelen.
Daarom pleit ik steeds weer voor het oprecht en onbevangen naar elkaar kijken, en niet te snel en teveel oordelen over elkaar. Lessen van Mandela….
De afgelopen tijd is er heel veel geschreven over zijn betekenis. Verzoening, verbinding, hoop en vertrouwen. Het is indrukwekkend om te zien hoe de hele wereld hem in vrede en gezamenlijkheid herdenkt. Geen rellen, geen tweedracht. Ik ben opnieuw helemaal stil. Ik meet mezelf natuurlijk niet met zo’n grootheid. Ik hoop slechts zijn inspiratie te gebruiken bij alle contacten die ik heb, bij alle taken die ik uitvoer. En ik hoop vooral dat ook anderen dat gaan doen.
Inspiratie om geduld te hebben. Om volhardend te zijn in je ambitie, doelen en idealen voor de toekomst. Om elke nieuwe dag weer met een grote glimlach tegemoet te treden. Om aan een cultuur te bouwen waarin mensen het beste van zichzelf durven te laten zien en durven te stralen. Durven te beslissen en de ruimte die ze krijgen durven in te nemen. Een omgeving waarin verlangen, vrijheid, verantwoordelijkheid en vertrouwen centraal staan.

We sluiten 2013 bijna af, of het is al afgesloten als u dit leest. Veranderen gaat met horten en stoten. Maar het wordt BETER. Ik geloof daar in, ik hoop het en ik zal er met liefde aan blijven werken.

Annemieke Nijhof.

Jong blijven in tijden van krimp

admin Geen categorie 1 Comment

Sorry, ik weet even niet beter dan deze blog te beginnen met een ogenschijnlijk cliché. ‘Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst! Een gezegde dat zich voortdurend aan mij opdrong toen ik onlangs nadacht over de leeftijdsopbouw van ons personeel. Want ja, dat is een punt van zorg.

Hoe clichématig de uitdrukking ook is, hij is maar al te waar. Niet alleen hééft de jeugd de toekomst die ouderen niet meer zullen meemaken en niet alleen máken en bepálen zij de toekomst met hun tomeloze energie, de jeugd is ook bepalend voor de toekomst van een bedrijf.
Op een website vond ik als verklaring van het gezegde zelfs de volgende: ‘wie jonge mensen voor zijn ideeën heeft gewonnen, kan zijn plannen voor de toekomst verwezenlijken.’

Je kunt er dus niet genoeg van krijgen, van die jeugd!

Door de afname van opdrachten in de overheidsmarkt krimpt Tauw al jaren achtereen in omvang. Een gezonde ontwikkeling als reactie op een realiteit in de markt. Maar door de manier waarop we in Nederland ons arbeidsrecht hebben vastgelegd, leidt krimp helaas vaak tot het stopzetten van vervanging van natuurlijk verloop en het niet verlengen van de tijdelijke contracten met jonge mensen. Dat kost immers geen geld, in tegenstelling tot reorganisaties. Bovendien voel je als werkgever meer loyaliteit naar mensen die al vele jaren van hun leven aan Tauw gewijd hebben.

Een jaar geleden hebben we, gedwongen door rode cijfers, besloten om de capaciteit in alle lagen van de organisatie te verminderen. Een beslissing die verdriet deed. Nu, een jaar later, zijn we 10% gekrompen, maar nog steeds niet verjongd. En elk jaar worden we een jaar ouder.
Daarom hebben we in het Jongtalentenprogramma van Tauw door onze jonge mensen in beeld laten brengen wat werk en Tauw voor hen betekenen en hoe we hun vernieuwingsdrang meer kunnen benutten. Een van de concrete acties is jongeren te betrekken bij alle organisatiekwesties die op tafel komen. Van nieuwe huisvesting tot nieuwe afspraken rond projectmanagement.

Een andere actie is het aannemen van 15 afstudeerders voor een tweejarig traineeprogramma: een intensieve manier om verschillende onderdelen van ons bedrijf te leren kennen en op die manier ook een bijdrage te leveren aan de onderlinge verbindingen. Binnenkort starten we de werving voor deze verjongingsimpuls. Dus ben jij jong, creatief, op zoek naar vernieuwing en heb jij belangstelling voor een tweejarig traineeship bij Tauw? Meld je dan alvast aan via het open sollicitatieformulier op onze website, onder vermelding van ‘Traineeship’.

Tauw heeft de jeugd nodig, om snel weer de oude te zijn!

De kracht van een organisatie

admin Geen categorie 0 Comment

Door de crisis zijn de meeste bedrijven enorm gefocust op verandering en vernieuwing. Ook bij Tauw proberen we ons versneld aan te passen aan de realiteit. We noemen dat: ‘BeterTauw’. Dat roept al gauw de vraag op of wat er was en wie er al lang bij de club hoort het wel goed heeft gedaan. Is het de tijd voor de grote afrekening met het verleden.

Toen Henk Kamp Minister van VROM werd maakte hij kennis met zijn duizenden ambtenaren met de legendarische woorden: ‘Dames en Heren, U staat voor de continuïteit en ik sta voor de verandering. En wij houden elkaar in balans’. Nu ervaar ik dat ook. Tauw kan niet beter worden zonder respect voor het verleden en de mensen die het bedrijf gebouwd hebben. Tauw kan ook niet beter worden als er te weinig veranderkracht is.

Ik ben een veranderaar. Ik heb passie voor het continue aanpassen en verbeteren van de organisatie of het werkveld waar ik me aan verbonden heb. Ik ben zeer gecommitteerd maar heb een loopbaan van wisselingen.

Ik ontmoet nu veel mensen die 25 of zelfs 40 jaar bij Tauw werken. De oudgedienden die de historie kennen en hebben gemaakt. Mensen die graag bij Tauw willen horen. Dragers van de bedrijfscultuur. Als in een huwelijk. Zij hebben voor Tauw gekozen en doorstaan dieptepunten en genieten van de hoogtepunten. Zonder die mensen zou Tauw geen vitaliteit hebben om het verleden en heden te verbinden met de toekomst. Dan zou er geen balans zijn tussen veranderkracht en continuïteit.

Ik heb misschien vroeger wel eens gedacht dat mensen die niet veranderen dat uit angst of onzekerheid niet deden. Nu denk ik daar anders over: het zijn mensen die niet veranderen omdat blijven méérwaarde heeft.

Vrouwen-zaken

admin Geen categorie 0 Comment

Vorige week werd Manon Leijten benoemd tot secretaris-generaal van Financiën. Samen met Renée Jones (SG buitenlandse zaken), Kajsa Ollengren (SG ministerie van Algemene Zaken) en Laura van Geest (directeur CPB) is de macht in Den Haag in korte tijd significant verschoven van mannen naar vrouwen. Daarbij vergeleken is de invloed van vrouwen in het Nederlands bedrijfsleven nog een zwakke reflectie.
Diversiteitsbeleid is lange tijd met de grootst mogelijke scepsis ontvangen. We moesten toch zeker geen mensen selecteren op grond van ‘sekse’? Kwaliteit van de kandidaat telt.
Mijn overtuiging is dat zonder de expliciete aandacht voor diversiteit in achtergrond: opleiding, sekse, geaardheid, herkomst, mensen toch geneigd zijn om hun gelijken te selecteren. In de rijksdienst is dat 15 jaar geleden doorbroken, en nu doorbreken topvrouwen daadwerkelijk de mannelijke hegemonie.

Niemand die zal zeggen dat Manon, Renée, Kajsa en Laura geen kwaliteit hebben!
Wat was er voor nodig bij het Rijk. Doelstellingen. Toewijding. En mannen die het gewoon deden. Wim Kuijken bijvoorbeeld. Als SG Algemene Zaken verjongde en feminiseerde hij het ambt van raadadviseur. Ook stuurde hij bewust op diversiteit in de bestuursraad van Verkeer en Waterstaat.
Wim heeft de Hans Dijkstalprijs voor zijn rol in de rijksdienst al gewonnen. Jammer dat hij toen niet geroemd is voor zijn baanbrekende rol in de doorbraak van vrouwen in de rijksdienst. Hierbij dus, met enige vertraging, alsnog!

Afscheid nemen

admin Geen categorie 0 Comment

Deze week vierden we het afscheid van Ingwer de Boer: de drijvende kracht en stabiele factor bij de programmadirectie Ruimte voor de Rivier. Het was een mooie bijeenkomst waar duidelijk is dat het programma heel veel fans heeft en dat het in dit land heel goed mogelijk is om samenwerking tussen overheden, tussen overheid en markt, tussen burgers en de overheid tot stand te brengen.
Bijna 20 jaar na de overstromingen in 1993/1995 hebben we de veiligheid voor miljoenen inwoners verbeterd. De magie van het programma is wat mij betreft gelegen in de bijzondere koppeling van veiligheids- en kwaliteitsdoelstellingen. En in een consequente en consistent communicatiebeleid. Steeds meer ontdekken we dat bij leiderschap het gaat om de verbinding van het waarom met het wat en het hoe. Veel weerstand tegen veranderingen heeft te maken met onbekendheid met of onbegrip over het waarom. En dat heeft het programma Ruimte voor de Rivier, en Ingwer de Boer in het bijzonder, heel erg goed gedaan. Ik ben er trots op dat ik een deel van deze ‘community of practise’ ben.

Vrij zijn.

admin Geen categorie 3 Comments

Het waait hard, de zon en de wolken schieten met grote snelheid door de lucht. Ik sta stil. Ik haal dieper adem dan anders. Ik ben vrij. Ik bedoel: ik heb vakantie. Ik ben op mijn geliefde eiland Terschelling: de plek waar ik een deel van mijn hart verloren ben. Waar ik naar terugkeer om heel te zijn. Waarom zeg ik eigenlijk dat ik ‘vrij ben’ als ik niet werk? Alsof werk en vrijheid niet bij elkaar horen. Natuurlijk is het even niet geleefd worden door een boordevolle agenda een gevoel van vrijheid. Geeft het ruimte in mijn hoofd om te mijmeren en te denken over zaken die door de actualiteit en de urgentie geen voorrang kregen. Natuurlijk is het heerlijk om niet gewekt te worden door een wekker, maar door het zonlicht, de geluiden van meeuwen of grutto’s die doordringen tot de slaapkamer. Natuurlijk is het heerlijk om de ochtendkrant pas om 12 uur te kunnen halen omdat de vrachtboot niet eerder komt. Maar werk is geen synoniem voor ‘onvrijheid’. Ik werk met toewijding en gedrevenheid. Ooit zei iemand: jij bent heel erg ambitieus. Ik vond dat toen niet leuk, een soort beschuldiging alsof ik vooral met mijn eigen loopbaan bezig was. Maar ik ben het wel: ik leg heel veel ambitie in alles wat ik doe. Ik wil het graag zo goed doen als ik kan. Het beste van mezelf geven. Dat doe ik uit vrije wil en met overtuiging. Misschien is het die intensiteit en die toewijding die ik regelmatig moet afwisselen met ‘nu even niet ambitieus zijn’. Nu even niet door het hoepeltje of over de lat springen. Gewoon kop in de wind, in de zon, vrij zijn…..