Vrije vogels en medewerkerschap
Afgelopen week stond voor mij in het teken van een zwerm vogels en medewerkerschap. Ik sprak erover met Lindy Molenkamp, Hoofd Wegen en Kanalen van Provincie Overijssel en met Rob van Lint, directeur van IND, beiden oud-collega’s. We deelden onze visies over ‘leiderschap in turbulente tijden’. Een organisatie heeft behoefte aan ‘zekerheid’, een stip op de horizon, een duidelijk toekomstbeeld en strakke sturing volgens Plan-Do-Check-Act in uitgewerkte roadmaps.
Maar er is ook behoefte aan ruimte voor ontwikkeling. We kwamen tot de conclusie dat in veel onderdelen van ons werk het niet mogelijk is om die zekerheid op termijn van 4-5 jaar te bieden. Leiderschap vraagt steeds meer alertheid en wendbaarheid. Naast efficiëntie en zakelijkheid dus ook veel ruimte. Zij toonde mij een foto van een zwerm vogels.
Zwerm vogels
De dag erna zag ik op weg naar huis een zwerm vogels boven het weiland. Het is één van de meest fascinerende voorbeelden van natuurlijk collectief gedrag. Het is nog steeds niet doorgrond waarom en hoe honderden individuele vogels van het ene op het andere moment samenspelen in een orkest in de lucht.
Al meer dan een eeuw wordt onderzoek gedaan naar het waarom en hoe van dit fenomeen. Met de opkomst van supercomputers weten we inmiddels dat vogels individuele bewegingen maken waardoor hun positie in de groep steeds veranderd. Daarbij maken ze onderling contact in groepjes, waar ze goed op elkaar letten en elkaar achterna gaan. Onderling zijn die groepjes ook weer verbonden tot een grote zwerm. Wetenschappers denken dat het te maken heeft met veiligheid (de grote groep voelt veiliger) en aantrekkelijkheid voor andere vogels om zich aan te sluiten bij de zwerm (sociale bezigheid).
En dat deed me weer denken aan de 5 V’s: Vrijheid, Verantwoordelijkheid, Verantwoording, Veiligheid en Vertrouwen. In mijn ideale Tauw zijn de 5 V’s in balans. Voelen we ons Vrije vogels: vrij om onze vleugels uit te slaan. Vrij om alle windrichtingen te verkennen. Nieuwe mogelijkheden in de markt. Nieuwe klanten. Nieuwe ontwikkelingen in wetenschap en technologie. Nieuwe vakgebieden verbinden. Nieuwe regio’s verkennen.
Daarbij voelt elke vogel zich verantwoordelijk voor de verbinding met de vogels om zich heen. Hij verlaat niet de zwerm en voorkomt botsingen door open te communiceren en transparant te zijn. We verdienen onze vrijheid door de bereidheid verantwoording af te leggen naar elkaar. Waar we onze tijd aan besteden. Welke richtingen perspectiefvol zijn, waar we de verkeerde kant op gevlogen zijn. We zorgen ervoor dat de hele zwerm het goed heeft. Soms vliegen we voorop en leiden we de groep of hele zwerm, vaak volgen we één van de andere vogels met een goed plan. Vol vertrouwen in het richtingsgevoel van de ander. Samen maken we het geheel wendbaar, snel, flexibel. En borgen we de veiligheid binnen onze gelederen.
Wie heeft hier de leiding en waar gaan we naartoe? Een typische vraag in elke organisatie. We werken aan richtinggevende antwoorden en verwoording van onze ambities in de strategie 2016-2020.
Road to 2020
Als je naar de zwerm kijkt, weet je ook dat de leidinggevenden niet alwetend zijn en geen stuur in handen hebben waarin we de ‘road to 2020’ kunnen volgen. In de zwerm vervaagt het verschil tussen ‘leidinggevende’ en ‘medewerker’. Daar is leiderschap mogelijk voor elke vogel. En bij Tauw hebben we genoeg vogels die op hun gebied de leiding nemen en collega’s meenemen in hun vlucht.
Medewerkerschap is misschien wel een beter woord. Rob van Lint werkt bij IND met dit begrip. We zijn allemaal medewerkers die door toepassing van de vijf V’s de toekomst van onze organisaties mede scheppen. Medewerker + leiderschap = medewerkerschap.
Voorwaarde voor succes is dat we voortdurend met elkaar communiceren. Dat we ons inspannen om de vogels om ons heen mee te nemen. Successen te delen, leerervaringen, nieuwe inzichten die je hebt opgedaan in gesprekken, uit boeken, van documentaires. Ik ben ervan overtuigd dat Tauw, met zijn grote variatie aan deskundigheid, klanten, projecten en ervaring, enorm creatief en wendbaar is. Klaar voor welke toekomst dan ook.
Annemieke Nijhof
CEO Tauw Group